Webfont
Google Fonts istifadə edərək azərbaycanca yaza bilmək
İllərdir Google Fontsu bütün dünya yeyib istifadə edir, bizə (azərbaycanlı vebdizaynerlərə) isə ancaq baxmaq qalırdı. Problemi hər kəs bilir: kiçik ə hərfi fontlarda yoxdur. Daha doğrusu elə bilirdik. Ta ki, Tural Əlisoyun #GDAZ-dakı postunu oxuyana qədər. Anladım ki, əslində "ə" hərfini ehtiva edən onlarla sayda font varmış, xəbərim yox. O saat, tez bir HTML-də mətn yazıb fontların birini yoxladım, alınmadı. Gözlərimə inanmıram, Google-un saytında yoxlayıram "ə" hərfi var, amma mən kodda yoxlayıram çıxmır. Təbii ki, "subset" olaraq "latin-ext" seçirəm ki, latın hərflərinin hamısını göstərsin.. Böyük "Ə" hərfi göstərir, amma kiçik "ə" yoxdur ki, yoxdur. Problemin nədə olduğunu araşdırıb tapdım (çünki, tibbdə də belədir, gərək əvvəl xəstəliyin diaqnozunu qoyasan ki, müalicə də edə biləsən). Deməli, bizim "ə" heç bir Latin-Extended (A, B, C, D) siyahısında yox imiş. IPA extension deyilən cədvəldə imiş (buna da şükür). Di gəl ki, Google hələ "IPA" subset çıxarmadığı üçün ə hərfini istifadə etməyin başqa bir yolunu tapmalıydım və tapdım.
Ümumiyyətlə, webfontları web səhifələrdə necə istifadə olunmasını izah edən link buradadır.(ingiliscə)İstifadə etmək istədiyimiz fontun CSS linkində fontun adından dərhal sonra altdakı mətni kopyalayıb yapışdırırsınız:
Misal üçün, Roboto Condensed fontunu istifadə etmək istəyirsinizsə Google Sizə belə bir link təklif edəcək:
<link href="https://fonts.googleapis.com/css?family=Roboto+Condensed" rel="stylesheet">
Siz isə həmin linki öz saytınıza bu şəkildə yerləşdirməlisiniz:
<link href="https://fonts.googleapis.com/css?family=Roboto+Condensed&text=%21%22%23%24%25%26%27%28%29%30+,-./0123456789:;%3C=%3E%3F@ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ[\]^_`%E2%82%AC„‘’“”™©®°µ±÷abcdefghijklmnopqrstuvwxyz{|}~%C3%9C%C3%96%C4%9E%C4%B0%C6%8F%C3%87%C5%9E%C3%BC%C3%B6%C4%9F%C4%B1%C9%99%C3%A7%C5%9F" rel="stylesheet">
Aşağıda font qrupların siyahısı var, adlarının üzərinə tıqlasanız Sizi Google Fontsa götürəcək.
Serif
Sans
Display
Handwriting
Monospaced
Google Fonts ilə azərbaycanca mətnləri saytlarda başqa necə yazmaq olar?
Ümumiyyətlə, webfontlarını web səhifələrdə necə istifadə olunmasını izah edən link buradadır.(ingiliscə)
Indi isə keçək əsas maraqlı məsələyə.
Öz saytımızdakı fontları webfonts kimi istifadə etmək fikri gözəl olsa da hüquqi cəhətdən mümkün deyil. 3 gün əvvələ kimi mənə aydın idi ki, Google Fonts'da "ə" hərfi nəzər-diqqətdən çıxıb. Və yenə də elə bilirdim ki, "ə" hərfi unikaldır. Ta ki, təsadüfən diqqət etdiyim maraqlı bir incəlik qarşıma çıxanadək.
Sən demə Latın "Ə" hərfindən əlavə kiril "Ә" hərfi də varmış. Doğrusu bunu bilirdim. Amma ağlıma gəlməzdi ki, fontda kiril "ə" ola-ola latın "ə" olmasın. Bu hələ nədir ki? Məni ən çox təəcübləndirən üçüncü "ǝ" hərfini "kəşf" etməyim oldu. Sən demə bu üçüncü kəşf etdiyim tərs "Ǝ" imiş. Düzdür, hər nə qədər ə yerinə tərs e istifadə etməyin tərəfdarı olmasam da, hazırkı ə krizisi dövründə mətnlərdə istifadə etmək olar. Bunun üçün sadəcə mətni site-a yükləməmişdəm əvvəl latın "ə" hərflərini analoqlarına "Find+Replace" etmək lazımdır.
Aşağıda cədvəl hazırlamışam. Gördüyünüz kimi, Google-un heç bir fontunda kiçik latın "ə" hərfi yoxdur, amma əvəzində analoqları var. Burada:
0 - hərf fontda yoxdur;
1 - hərf var, amma fonta bənzəmir;
2 - hərf var, fonta az bənzəyir;
3 - hərf var, fonta çox bənzəyir;
ilə dərəcələndirmişəm. Sizə uyğun olan fontu seçin, sonra baxın ki, mətnin "ə" hərflərini hansı analoqlara dəyişdirib saytda istifadə edə bilərsiniz.
Font adlarının üzərinə tıqlasanız Sizi Google Fontsa götürəcək.
Sizə uğurlar! Suallarınız olarsa facebook səhifəyə yazın.
| Name | Latin Capital Letter Schwa | Latin Small Letter Schwa | Cyrillic Capital Letter Schwa | Cyrillic Small Letter Schwa | Latin Small Letter Turned E | Turkish | |
| Latın "Ə" U+018F Ə | Latın "ə" U+0259 ə | Kiril "Ә" U+04D8 Ә | Kiril "ә" U+04D9 ә | Tərs "e" (ǝ) U+01DD ǝ | şçöüğı | ||
| Serif | Roboto Slab | 1 | 0 | 2 | 2 | 1 | 3 |
| Lora | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | |
| Merriweather | 3 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| PT Serif | 2 | 0 | 3 | 3 | 2 | 3 | |
| Alegreya | 1 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | |
| Libre Baskerville | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | |
| Caudex | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Noto Serif | 2 | 0 | 2 | 2 | 2 | 3 | |
| EB Garamond | 2 | 0 | 2 | 2 | 2 | 3 | |
| Radley | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | |
| Noticia Text | 2 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Domine | 2 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Gentium Book | 1 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 | |
| Judson | 3 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 | |
| Cardo | 2 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | |
| Tinos | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Oranienbaum | 1 | 0 | 1 | 2 | 2 | 3 | |
| Sans-serif | Open Sans, cond. | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 |
| Roboto, cond. | 3 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Source Sans, Code | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Francois One | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Raleway | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| PT Sans, Cap., Narw. | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Ubuntu, Cond. | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Arimo | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| News Cycle | 3 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 | |
| Noto Sans | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Play | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Fira Sans | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Istok Web | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 2 | |
| Andika | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Cantora One | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Didact Gothic | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Jura | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| Display | Lobster | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 |
| Comfortaa | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Forum | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Life Savers | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Milonga | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| New Rocker | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Ranchers | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Chonburi | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Handwriting | Kaushan Script | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 |
| Petit Formal Script | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Itim | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Caveat | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 | |
| Monospace | Source Code Pro | 3 | 0 | 0 | 0 | 1 | 3 |
| Roboto Mono | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Ubuntu Mono | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| PT Mono | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 | |
| Cousine | 3 | 0 | 3 | 3 | 3 | 3 | |
| Fira Mono | 1 | 0 | 3 | 3 | 1 | 3 |
